جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

از آنجایی که طبق آموزه های دینی، تکامل نفوس پس از مفارقت از بدن قطعی به نظر می رسد و از سوی دیگر مباحث فلسفی متعارف ظاهرا با تکامل نفوس در تعارض است؛ در این پایان نامه ابتدا شواهد نقلی دال بر تکامل برزخی نفوس انسانیبیان شده؛ سپس کوشش شده تا بر اساس مبانی متعارف در فلسفه ی اسلامی راه پذیرش حرکت و تکامل نفس پس از جدایی از بدن هموار شود، بنابراین راه حل های متفاوت برای حل تعارض تکامل نفس در برزخ را در پنج دیدگاه یا راه حل بیان خواهیم کرد:1) پذیرش عدم امکان حرکت نفس در برزخ با استناد به شواهدی در آثار فیلسوفان2) حل تعارض بر اساس حضور ماده در برزخ3) اثبات حرکت در نفس از راه انکار هیولی4) تبیین تکامل برزخی نفس بر اساس تجدد امثال5) حل ناسازگاری با اثبات نسبیت تجرّد و مادّیت

یکی از مباحث مهم فلسفه اخلاق که ذهن اندیشمندان اخلاق را به خود مشغول داشته است، مفهوم سعادت و رابطه آن با لذت است و با توجه به جایگاه این موضوع در فلسفه اخلاق در این نوشتار سعی شده است "رابطه سعادت و لذت از منظر جان استوارت میل و ابن سینا" مورد بررسی قرار گیرد. در ابتدا به کلیاتی از بحث همچون سعادت و لذت و جایگاه آن در دوره یونان باستان و مدرن و فلسفه اسلامی اشاره شده است. در فصل دوم به طور مجزا به نظریه جان استوارت میل پرداخته شده است. وی که صاحب مکتب سودگرایی یا منفعت عمومی است از مدافعان مکتب لذت گرایی هستند و لذت را یگانه مطلوب آدمیان معرفی می کند، و معتقد است معیار لذت سعادت بخش، سود و منفعت عمومی است، و این سود و نفعی که به جامعه می رسد در نهایت منجر به سعادت افراد آن جامعه خواهد شد. جان میل برخی از لذتها، یعنی لذت های مربوط به روح، برتر و گرامی تر از لذت های دیگر یعنی جسمانی می داند. در فصل بعدی به دیدگاه ابن سینا به طور مبسوط پرداخته شده است. او سعادت را به خیر مطلوب لذاته، غایت مطلوب و مفارقت از ماده و رسیدن به عقل فعال می داند و سعادت را مفهومی می داند که به فضیلت های مختلف عقلی و اخلاقی منحل می شود. شیخ الرئیس بحث سعادت را از بهجت و لذت شروع مینماید و لذت را در حقیقت دریافتن و رسیدن به چیزی از آن جهت که پیش دریافت کننده کمال و خیر سعادت است، می داند و با تقسیم لذت به عقلی و حسی، برتری لذات باطنی و عقلی را بر لذات حسی ثابت می نماید و معتقد است انسان به بهجت و سعادتی می رسد که برای نفس کامل انسا نبعد از فنای بدن ثابت می شود. و در پایان قصل به تطبیق موضوع مورد بحث ـرابطه سعادت و لذت- از منظر این دو فیلسوف بزرگ پرداخته شده است. در این فصل به امور مشترک و اختافات این دو نظریهاشاره شده است.هر دو اندیشمند معتقدند سعادت غایت مطلوب و عین لذت است و لذات عقلانی برتر از لذات حسی هستند. ولی جان میل لذت را در سود تعریف می کند و ابن سینا لذت را امری ملائم با ادراک می داند و اینکه جان میل خوشبختی و سعادت غایی را در این جهان امکان پذیر ولی ابن سینا او را در عالمی دیگر م یداند.

پژوهش حاضر در چارچوب یک مدلی علّی رابطه ی بنیادگرایی دینی، و سبک‌های تصمیم‌گیری را باواسطه گری باورهای معرفت‌شناسی بررسی نمود.شرکت‌کنندگان پژوهش شامل 535 نفر دانشجوی دختر (279) و پسر (181) ترم چهارم دانشگاه شیراز بودند که بر اساس روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله‌ای تصادفی انتخاب گردیدند. ابزارهای پژوهش عبارتند بودند از: مقیاس عمومی سبک‌های تصمیم‌گیری ( اسکات و بروس، 1995)، مقیاس باورهای معرفت‌شناسی (شرا، بندیکن و دانکل، 1998) و مقیاس بنیادگرایی دینی آلتمیر و هانسبرگر (2004). به منظور تعیین پایایی ابزارهای پژوهش از ضریب آلفای کرونباخ و برای احراز روایی آن ها از روش تحلیل عوامل استفاده شد. نتایج تحلیل مسیر، مبتنی بر مراحل پیشنهادی بارون و کنی (1989) نشان داد که الف) تساهل‌گرایی پیش بینی کننده ی منفی و معنادارباورهای دانش قطعی و مرجع واقف به امور بوده و بنیادگرایی پیش بینی کننده ی منفی و معنادار باور یادگیری سریع و پیش‌بینی کننده‌ی مثبت و معنادار باور مرجع واقف به امور است. ب) تساهل‌گرایی پیش بینی کننده ی منفی و معنادار سبک تصمیم‌گیری وابسته و بنیادگرایی پیش بینی کننده ی منفی و معنادار سبک تصمیم‌گیری آنی و پیش بینی کننده ی مثبت و معنادار سبک تصمیم‌گیری شهودی است. ج) بنیادگرایی به واسطه‌ی باور یادگیری سریع سبک‌های تصمیم‌گیری اجتنابی و آنی را به گونه منفی و سبک‌ تصمیم‌گیری عقلانی را به گونه‌ی مثبت پیش‌بینی می‌کند. به علاوه تساهل‌گرایی به واسطه‌ی باور دانش قطعی سبک تصمیم‌گیری شهودی را به گونه‌ی مثبت و به واسطه باور مرجع واقف به امور سبک تصمیم‌گیری وابسته و عقلانی را به گونه‌ی منفی پیش‌بینی می‌نماید. در مجموع یافته های پژوهش حاضر نشان داد که از بین باورهای معرفت شناسی باورهاییادگیری سریع، مرجع واقف به امور و دانش قطعی نقش واسطه ای بین باورهای دینی و سبکهای تصمیم گیری دارند.

این پژوهش با هدف بررسی رابطه محتوائی ده فراز ابتدائی دعای اول صحیفه سجادیه انجام گردیده است و در این راستا این اهداف را نیز دنبال نموده است : 1- بررسی لغات مهم در هر فراز از دعای صحیفه سجادیه 2- بررسی ارتباطهر فراز با نظر به آیات قرآن کریم 3- بیان نکاتی از تفاسیر مفسران از آیات قرآن 4- طرح احادیث با توجه به محتوای فراز 5- بررسی شبهه با توجه به فراز دعا 6- بیان شرحی از فراز، با توجه به ماهیت اهداف و امکانات موجود، تحقیق به روش توصیفی – تحلیلیبوده وبا استفاده از نرم افزارهای تحقیقاتی نوین مطالب جمع آوری گردیده است و بر اساس بررسی های انجام شده نتایج ذیل حاصل گردیده است : 1- همه ی علوم و معارفی که حضرت علی علیه السلام از پیامبر دریافت نموده به امامان پس از ایشان نیز منتقل گشته است و همه ی آن علوم در اختیار آخرین آنان قرار گرفته و ائمه ی اطهار صاحبان علم الکتاب هستند.2- با توجه به روایات معصومین ، امر عرضه حدیث بر قرآن ، امری قطعی و پذیرفته شده است و مراد از عرضه حدیث بر قران ، احراز عدم مخالفت آن با قرآن است.3- استشهادات قرآنی مستقیم در اینده فراز نورانی 2مورد و استشهاداتغیر مستقیمنیز برای هر فراز متفاوت بوده است به گونه ای که فراز ششم بیشترین استشهاد قرآنی جهت تأئید محتوایی داشته است.

یکی از مسائل بسیار مهم و اساسی که در کانون توجه دین‌داران قرارگرفته و هماره با آن سروکار داشته‌اند، بحث فهم دین است که برای رسیدن به این مهم لازم است به بررسی تأثیر مبانی معرفت شناسی در فهم دین پرداخته شود. امروزه معرفت‌شناسی شاخه‌ای بسیار مهم در فلسفه است که معمولاً با مباحثی مانند قلمرو، منابع، اعتبار و ماهیت معرفت، یا علم سروکار دارد. معرفت دینی اطلاع و آگاهی انسان از دین است، انسان برای شناخت، اثبات و اعتقاد به خدا، مبانی معرفت دینی را دنبال می‌کند و در این میان عقل از مهم‌ترین و مطرح‌ترین مبانی است، اسلام کلید معمای سیاسی، فرهنگی و اجتماعی روزگار ماست، مشروط بر این‌که تفسیرهای غیرعلمی و بینش‌های انحرافی این عصر را رها و تمام توجه را به منبع لایزال وحی الهی معطوف داریم و لازمه این امر دستیابی به معرفت صحیح از دین است. تلاش و کوشش در این نوشتار به ما نشان می دهد که ضمن بررسی بستر‌ها و زمینه‌های شکل‌گیری فهم دین و مبانی معرفتی آن، برای ورود به معرفت دینی در باور به خدا، دین، انسان و جهان با پذیرش پیش‌فرض‌ها و استمداد از منابع معرفت که شامل قرآن، سنت، عقل می‌باشد، مقدمات فهم دین مهیا می-گردد و متکلمان امامیه سعی کرده‌اند با تکیه بر مبانی محکم عقلی و برهانی مباحث را به صورت مقدماتی و با نظمی منطقی ارائه کنند.

نهج البلاغه یکی از ارزشمندترین دستنوشته‌های ادبی بشر قلمداد می‌گردد که همواره در طول تاریخ همچون چراغی نور افشانی کرده و راه نیک و درست را به جویندگان حقیقت عرضه داشته است و علاوه بر معانی به سبب ویژگی‌های لفظی و معنوی پیشتاز عرصه‌های مختلف علمی و ادبی گشته است. امام علی علیه السلام در این کتاب نفیس افزون بر کلام وحی از سخنان و روایات نبوی نیز بهره گرفته است تا ضمن تبرک جستن ، از محتوای پر مفهوم آن نیز بهره گیرد، با توجه به اینکهحدیث بعد از قرآن کریم دومین منبع دینی برای استنباط احکام الهی به شمار می آید و در این بین حدیث نبوی از اهمیت بیشتری برخورداراست.

معرفت دینی، به کار بردن روش و منطق صحیح برای فهم دین، و استفاده از منابع معتبر برای رسیدن به واقع دین است. منابع شناخت و معرفت دینی ، روش دین شناسی‌ای که ما را به حقیقت دین برساند و موانع پیش روی معرفت دینی، بحث از چگونگی معرفت دینی است. برای رسیدن به معرفت دینی باید روش دین شناسی داشت که دو مکتب مهم عصر حاضر یعنی مکتب متعالیه و مکتب میرزا مهدی اصفهانی (ره) هر کدام روشی خاص برای رسیدن به معرفت دینی ارائه می-دهند که با آشنایی با منابع شناخت و معرفت، موانع معرفت دینی هم مورد بررسی قرار می‌گیرد. بنابراین برای رسیدن به معرفت دینی حقیقی باید منابع معرفت دینی و موانع آن مشخص گردد. با بررسی منابع و روش دین شناسی و موانع معرفت دینی هر دو مکتب فکری این نکته مهم به دست می‌آید که مکتب متعالیه، منطق صحیح فهم دین را ارائه می‌دهد و اینکه عقل به عنوان مهمترین منبع معرفت دینی، در کنار قرآن و سنت قرار دارد و مانع دانستن آن بستن باب علم و تعطیلی معرفت نسبت به دین خواهد بود.

ملاصدرا نظریه وحدت شخصی وجود را به عنوانرای نهایی خود در بحث وحدت وجود می داند. در این دیدگاه تنها وجود حقیقی، وجود حق تعالی است و باقی، ظهورات و نمودهای حق تعالی به شمار می آیند. اینجاست که اصل علیتاز بین رفته و اصل تشّأن جای آنرا می گیرد. در این دیدگاه علت و معلول به وجود و ظهور تبدیل می شود و همه کثراتبه عنوان نمود و ظهور وجود شناخته می شوند.ریشه نظریه تجلی نزد فیلسوفان مسلمان تفکر نوافلاطونی است کهتاثیر به سزایی بر روی فلاسفه ای چون کندی و فارابی وبه تبع آن بر تفکر فلسفی مسلمانان داشته است .علت طرح این نظریه از سوی فلاسفه مسلمان بالخصوص ملاصدرا این است که نظریه تجلی مفری برای عدم پذیرش خلق از عدم می باشد. این رساله با کنکاش در نفی علیت و کثرات که از لوازم نظریه وحدت شخصی وجود است با یکسری از مشکلات فلسفی و کلامی مواجه شد که از جمله آنها اعتقاد به خلق مدام ، نفی علیت اعدادی، انکار علم و تفکر و جبر فاتالیستی است .در نهایت چنین می تواننتیجه گرفت که جایگاه این بحث به دلیل غیر عقلانی بودن آن در فلسفه نیست زیرا مطالب شهودی و برهان ناپذیر جایگاهی در فلسفه ندارند؛ فلسفه موضعباورهای صادقی است که قابل توجیه باشد. زیرا سخنی که باور صادق موجه نباشد جایگاهی از حیث معرفت شناسی ندارد و بنابراین ورودش به فلسفه اشتباه است.این در حالی است که ملاصدرا در ابتدای کتاب اسفار و شواهد اظهار می دارد که هنر من این است که شهوداتم را به برهان درآورده ام.

چکیده : از آن‌جا که هیچ انسانی بدون احساس لذت و الم یافت نمی‌شود و از یک منظر انسان متشکل از این دو گرایش و هیجان است، بررسی جایگاه لذت و چگونگی ابراز و اظهار شادی و لذت و تمییز انواع ممدوح از مذموم آن لازم می‌نمود؛ به همین منظور در این رساله ابتدا به بررسی جایگاه لذت و سرور پرداخته‌ایم و آن‌گاه عوامل و موانع آن را جهت بهره-وری بیش از پیش از شادی‌ها و لذات‌مان، مشخص نموده و نیز نتیج? تلاشی کوتاه در راستای شناخت آثار و پیامدهای لذات و سرور ارائه شده است. فهم دیدگاه‌های متفاوت و اندیشه‌های مختلف فلسفی، روانشناسی و دینی ازآن جهت که هر کدام مستقلاً در این مبحث ارائ? نظر کرده‌اند، برای رسیدن به هدفمان در این موضوع راه‌گشا است.لکن از آن‌جا که بررسی نظریات دراین سه جایگاه مجالی فراتر از این رساله می‌طلبد؛ بنابراین نظرات برخی از حکما هم‌چون ابن سینا، سهروردی، فخر رازی وو اجمالی از نظرات دین از دیدگاه برخی دین شناسان، بررسی شده تا علاوه بر تحقیق و فهم اصل موضوع، فرصتی باشد تا در این زمینه به مقایس? آراء و اندیشه‌ها و نظریات و راهکارهای مختلف بپردازیم و مهم‌تر این‌که به نقاط مشترک سه دیدگاه نیز پی ببریم. از جمله این نقاط مشترک اهمیت و جایگاه ویژ? لذت و سرور در فلسفه است که مورد تأیید دین و روانشناسان می‌باشد جایگاهی که لذت در اندیش? دین و دانشمندان دینی دارد، هم‌طراز با سعادت و کمال انسان است. بنابراین در نگاه ایشان، نه تنها منعی از لذت بردن یافت نمی‌شود؛ بلکه برای رسیدن به سعادت و کمال انسانی آن‌را لازم می‌دانند.و نیز از جمله آثار مطلوب مورد تأیید هر سه دیدگاه، به ارمغان آوردن نشاط و آرامش است.در فلسفه آن‌چه مورد اتفاق حکما قرار گرفته این است که لذت و سرور مبتنی بر وجود قو? مدرکه است. البته آشنایی با نظرات و دیدگاه‌های روان‌شناختی در این مقوله، جهت فراهم نمودن زمین? فهم دقیق‌تر و راحت‌تر از آن دو دسته دیدگاه اول، لازم می‌نمود تا نظرات برخی روان‌شناسان شرقی و غربی را بررسی کنیم. در این پژوهش سعی بر آن است که در هر بحثی ابتدا نظریات حکما و فلاسفه را مطرح کنیم و پس از آن به دیدگاه‌های روان‌شناسان پرداخته، در ادامه با بیان رویکرد و دیدگاه قرآن و احادیث به جمع‌بندی و ارائ? نظری? صحیح بپردازیم.

تأسیس و پایه گذاری حکومت اسلامی، توسط پیامبر اسلام (ص) که به هجرت آن حضرت از مکه به {یثرب سال جهاردهم بعثت} مدینه انجامید. در اولین روزهایی استقرار آن حضرت در مدینه، سازمان دهی جامعه اسلامی بر اساس فلسفه سیاسی و ارزشهای حاکم بر حکومت اسلامی یعنی تقوی، برادری، برابری و عدالت اجتماعی ایجاد شد. بعد از رحلت رسول خدا (ص) متاسفانه سرنوشت جامعه اسلامی و حکومت پیامبر (ص) بدست کسانی افتاد که نیاکانش به ضربات شمشیر اسلام نابود شده بود و خود آنها نیز که جانش را در خطر دیدن از روی اکراه و اجبار تسلیم شدن. اما به مرور زمان به فرموده حضرت علی (ع) اسلام را تسلیم خود کردند.نوشتاری که در پیش رو دارید، ابتدا مفهوم سیره و حکومت را از نظر لغت و اصطلاح مورد بررسی قرار داده و سپس بخش دوم به شرائط حاکم اسلامی، و بخش سوم به صفات و شایستگیهای اخلاقی حاکم اسلامی، بخش چهارم وظائف حاکم اسلامی را از نظر آیات و روایات و سیره پیامبر اسلام (ص) مورد بررسی قرار گرفته است.در فصل دوم، در بخش اول، به پیدایش حکومت اموی {شاخه سفیانی و مروانی} و تعریف اجمالی خلفای مروانی پرداخته شده است. در بخش دوم، مناسبات میان بنی امیه و بنی هاشم در دو مورد قبل از اسلام و بعد از اسلام مورد بررسی قرار گرفته، در فصل سوم، عملکرد جریانات فرهنگی و اجتماعی خلفای مروانی با توجه به سیره پیامبر اسلام (ص) در زمینه هایی مختلف آغاز بحران فرهنگی، بعد از رحلت رسول خدا (ص) مهمترین دلیل خلفاء بر منع احادیث پیامبر اسلام (ص) تدوین احادیث نبوی در نزد شیعیان، نقد این دلیل فرهنگ سازی جدید، بازگشایی درهای اسرائیلیات سنت قرار دادن سبحضرت علی (ع)، فضائل تراشی برای خلفاء، ساخت کعبه جدید، عقائد جدید، حرمت شکنی رسالت، برتری مقام خلافت، نقد و بررسی این عملکردها، در سیره پیامبر اسلام (ص) شخصیت حضرت علی (ع) در آیات و روایات و.. پرداخته شده است.چهارمین فصل، در زمینه عملکرد سیاسی و اقتصادی، حاکمان مروانی، در رابطه با سیاست به انزوا کشاندن اهلبیت پیامبر اسلام (ص)، برخورد با زائران امام حسین، قتل عام پیروان اهلبیت، جلوگیری از فضائل اهلبیت، اهانت به قرآن، تعصبات نژادی، بذل و بخشش بیت المال، برای دستیابی به اهداف سیاسی، عبدالملک بن مروان هنگامیکه ابن زبیر را به حرم امن الهی پناه برده بود به قتل رسانید، سرآن را همراه کیسه های زر در میان پیروانش پرتاب کرد، مصرف بیت المال برای ترویج فساد در حالیکه توده مردم به فقر شدید اقتصادی بسر می بردند برپایی جشن های بزرگ ابتذال، سرازیر شدن بیت المال در جیب شعرا، و آواز خان های فاسق، خلفاء و عاملان اموی برای دستیابی به پول و ثروت به ابتکارات جدید دست زدند و تا آنجا بر مردم فشار آوردند که تعداد زیاد از مردم از این اسلام برگشتن، سخن گفته شده است. در آخرین فصل درباره پیامدهایی مخرب این عملکردها، در سرنوشت مسلمانان اشاره شده است در پایان به نتایج بدست آمده از کل بحث اشاره شده است. والسلام